Zimmerit
Zrób to sam!
Wykonywanie Zimmeritu przy użyciu masy Magic Sculp
Jak wiemy, jesienią 1943 r. niemieckie czołgi i działa pancerne zaczęły opuszczać fabryki z pancerzami pokrytymi zimmeritem, czyli specjalną masą, która miała je chronić przed przymocowaniem kumulacyjnych ładunków magnetycznych, notabene używanych w czasie konfliktu praktycznie wyłącznie przez Niemców. W celu zapobieżenia nadmiernemu odpadaniu masy od pancerzy wskutek ostrzału z broni mało- i wielkokalibrowej stosowano różnorodne karbowania. Według historyków proces ten przeprowadzany był przy użyciu różnego rodzaju ponacinanych walców czy też szpachelek. Zimmerit nakładano mniej więcej do września 1944 roku. Co za tym idzie, musimy go odtworzyć chcąc wykonać replikę czołgu bądź działa samobieżnego walczącego chociażby pod Korsuniem, Czerkasami, Anzio, Cassino czy też w Normandii.
By Bundesarchiv, https://commons.wikimedia.org
Naprzeciw potrzebom modelarzy wyszli producenci waloryzacji, oferując żywiczne i fototrawione imitacje pokrycia pastą amagnetyczną dedykowane wielu niemieckim pojazdom. Swego czasu temat podjęła również firma Dragon, wypuszczając na rynek miniatury z zimmeritem odtworzonym w technologii wtryskowej. A za nią z lepszym lub gorszym rezultatem próbowali też inni. Tak, na przykład, radził sobie Dragon:
W niniejszym artykule chciałbym pokazać jak w prosty i dość szybki sposób można samodzielnie odwzorować realistyczne pokrycie modelu zimmeritem. Posługuję się tu masą Magic Sculp, obecnie dostępną w Polsce bez ograniczeń.
Jest to dwuskładnikowa masa epoksydowa, która po wymieszaniu składników w temperaturze pokojowej twardnieje tworząc stabilną i łatwą w obróbce powłokę. Świetnie sprawdza się przy rzeźbieniu figurek, więc idąc za ciosem postanowiłem wykorzystać ją do imitacji zimmeritu.
Wzór karbowania odtwarzam specjalnym narzędziem pochodzącym z zestawu blach fototrawionych firmy Voyager dedykowanego do modeli Tiger I Ausf. E w późnej wersji produkcyjnej oraz własnoręcznie spreparowanym walcem z grubego patyczka od lizaka zamocowanym na najzwyklejszym spinaczu do papieru.
To ostatnie narzędzie służy mi do wykonywania rzadszego wzoru pokrycia występującego na części wież czołgów Tiger I środkowej i późnej produkcji. Z kolei fototrawione „grabki” znajdują się w ofercie wielu wytwórców, ale równie dobrze można użyć choćby ząbkowanej piłki-żyletki.
Przygotowanie modelu polega na przeszlifowaniu drobnym papierem ściernym wszystkich powierzchni, które chcemy pokryć zimmeritem. Pozwoli to na lepsze przywieranie masy do plastiku.
Magic Sculp mieszam w proporcji 1:1.
Nakładam go palcami na pancerz…
…i rozprowadzam wstępnie tak, by uzyskać jak najbardziej równomierną warstwę na powierzchni, na której pracuję.
Kolejny etap to nałożenie masy w trudno dostępne miejsca. Do tego celu używam mojej rzeźbiarskiej szpatułki, zrobionej z patyczka po zużytym pędzlu.
Masa po odpowiednim rozprowadzeniu jest gotowa do rozpoczęcia karbowania.
Przed użyciem „grabek” maczam je w wodzie. Lekkie zwilżenie narzędzia pozwala mu lepiej „przecinać” masę bez zrywania cienkiej powłoki Magic Sculpa. Ruch ten wykonuję pod dość ostrym kątem, co dodatkowo zapobiega odrywaniu się pokrycia. Sugeruję zrobienie kilku ćwiczeń przed przystąpieniem do odtwarzania zimmeritu na właściwej replice.
8-11
Gotowe efekty pracy na miniaturze Pz.Kpfw. III Ausf. H w późnowojennej wersji wozu obserwacyjnego artylerii. Co ciekawe, w tych pojazdach zimmeritu nie nakładano na przednią płytę pancerza. Wozy tego typu walczyły w składzie baterii samobieżnych haubic, działając razem z czołgami w pierwszej linii i precyzyjnie kierując ogniem Hummeli i Wespe.
Na poniższych zdjęciach widać zastosowanie drugiego narzędzia, czyli małego karbowanego walca. Odwzorowując ten typ zimmeritu, występujący na wieżach niektórych Tygrysów, przejeżdżam walcem od góry do dołu powierzchni bocznej wieży, po czym powtarzam ten ruch z dołu do góry.
Na zdjęciach archiwalnych widać, że w oryginale wzór ten wykonywany był w podobny sposób. W tym przypadku również konieczne jest każdorazowe zwilżenie narzędzia.
Mam nadzieje, że zachęciłem Was do samodzielnego odwzorowywania tej charakterystycznej dla niemieckich pojazdów z lat 1943–45 powłoki. Technika nie jest skomplikowana, ale wymaga nieco ćwiczeń i wprawy. W zamian oferuje bardzo dobre efekty wizualne, a przy tym ułatwia imitowanie rozmaitych uszkodzeń i odprysków tak często widzianych na zdjęciach archiwalnych.
Wykonując różne elementy modelu we własnym zakresie zyskujemy nie tylko frajdę, ale też większą niepowtarzalność modelu. Miłej zabawy!
Radosław Pituch
Wielki szacun za robienie zimmeritu z tą całą biżuterią na modelu.